انواع وام
انواع وام به منظور رفع نیازهای عمده متقاضیان از سوی اشخاص و نهادهای ذی‌ربط ارائه می‌گردد. وجوه نقد سرگردان در جامعه اگر توسط نهادهای مرتبط هدفگذاری نشوند، صرفا باعث اتلاف سرمایه خواهند شد. این مبالغ به صورت پراکنده نزد اشخاص حقیقی و حقوقی بوده و چنانچه این افراد و اشخاص نسبت به اولویت‌های نیاز اقتصادی در جامعه آگاه نباشند، ممکن است به راحتی این سرمایه‌ها را صرف اولویت‌های اشتباه نمایند؛ یکی از اهداف تشکیل بانک‌ها ضمن جلب اعتماد مردم جهت سپرده‌گذاری در شعب خود، هدفگذاری و تعیین اولویت برای سرمایه‌گذاری این سپرده‌هاست. سپرده‌ها در قالب‌های متعدد تسهیلات و انواع وام به متقاضیان و نیازمندان ارائه می‌گردد. در اعطای وام نوعی امانت‌گذاری نیز انجام می‌شود. انواع وام با اهداف مختلف و به صورت‌های متنوعی به متقاضیان عرضه می‌شود. برخی از انواع وام توسط نهادها و ارگان‌های شخصی‌تر ارائه می‌شود و برخی انواع وام توسط بانک‌های دولتی و خصوصی.
انواع وام به چه منظور ارائه می‌شود؟
وجود «پول نقد» که یکی از راه‌حل‌های مهم در حل مسائل و مشکلات اقتصادی است؛ یکی از دغدغه‌های مهم در بخش اقتصاد هر جامعه‌ای است. نیاز به پول نقد در سطوح خرد و کلان جامعه به چشم می‌خورد؛ از خانواده‌ها به عنوان کوچک‌ترین نهاد جامعه تا دولت‌ها به عنوان بزرگ‌ترین ارگان جامعه؛ تمام بخش‌ها در برهه‌های مختلف نیاز به وجوه نقد خرد و کلان دارند. داشتن سرمایه و پس‌انداز برای روز مبادا، یکی از راه‌هایی است که به افراد پیشنهاد می‌شود. با این حال روز به روز با نوسانات مختلف اقتصادی در جوامع، بسیاری از بخش‌های جامعه نیاز مبرم به پول نقد خواهند یافت. برخی برای درمان، برخی برای تحصیل، برخی برای اشتغال، ازدواج، تهیه خودرو و مسکن و… وجود پول نقد کلان را الزامی می‌دانند. بر این اساس بانک‌ها با هدفگذاری وجوه سپرده‌ای که نزد خود دارند اقدام به اعطای وام به نیازمندان می‌نمایند. این وجوه در قالب عقود متنوعی ارائه می‌شود. بانک‌ها برای تأمین بخش خدمات خود، قراردادهای انواع وام را به گونه‌ای تنظیم می‌کنند که علاوه بر تضمین سود مشتریان، منافع مالی بانک نیز تأمین گردد. جاری نمودن سودهای مصوب بر انواع وام؛ از همین روست. بخش‌های مختلف جامعه که هر کدام به نوع وابستگی اقتصادی دارند، جامعه هدف انواع وام می‌باشند؛ بخش درمان، بخش مسکن، بخش خودرو، بخش اشتغال و تولید، بخش ازدواج و خانواده، بخش تحصیل، بخش خرید لوازم منزل و… هر کدام به تنهایی می‌توانند متقاضی انواع وام باشند.
تفاوت وام و تسهیلات
تسهیلات واژه‌ای عام نسبت به وام است. تسهیلات به معنای آسان نمودن انجام کاری است؛ و در اصطلاح بانکی به قراردادهایی اطلاق می‌گردد که در آن بانک تا سقف معینی جهت انجام پروژه‌ای مالی، مشارکت نموده و نیاز به تهیه کالای مورد نظر متقاضی را تأمین می‌نماید. در واقع در ارائه تسهیلات بانک‌ها دو نوع قرارداد می‌بندند؛ بخشی از قرارداد (یا به صورت ضمنی یا به صورت علنی)، با بخش تأمین‌کننده حوائج بسته می‌شود و بخش دیگر با متقاضی تسهیلات. بدین منظور بانک با شناسایی مراکز تولیدی و نیازسنجی از بازار مصرف، متقاضیان انواع کالا را به این بخش‌ها سوق داده تا نیاز چند سویه‌ای از اشخاص حقیقی و حقوقی مرتفع شود. سپرده‌گذار، بانک، بخش تولیدی و متقاضای وام در اعطای تسهیلات ذی‌نفع می‌باشند.
وام یکی از انواع تسهیلات است؛ در اقتصاد اسلامی تنها یک وام مد نظر است و آن قرض‌الحسنه می‌باشد. در قرض‌الحسنه هیچ سودی از طرف دریافت‌کننده وام اخذ نخواهد شد. بانک‌ها در نظام جمهوری اسلامی قراردادهای قرض‌الحسنه نیز منعقد می‌کنند. در عقود قرض‌الحسنه کارمزد حداقلی از سوی دریافت‌کننده وام اخذ می‌شود. این کارمزد متفاوت از سود بانکی است و هدف از دریافت آن، تأمین خدماتی است که برای اعطای این وام صورت می‌پذیرد.
یکی از تفاوت‌های تسهیلات و وام در این است که در وام، اشخاص می‌توانند وجه نقد وام را مستقیما از بانک دریافت نمایند؛ در صورتی که در تسهیلات؛ وجه نقدی به متقاضی اعطا نمی‌شود بلکه به میزان مبلغ تسهیلات اعطایی، چکی در وجه حساب شرکت یا کارخانه یا فروشنده کالا ارائه می‌گردد.
شرایط عمومی دریافت انواع وام از سوی بانک‌ها
به منظور حراست از منافع سپرده‌گذاران و نیز تأمین منافع بانک، شرایطی برای اعطای انواع وام وضع می‌شود. شروط دریافت وام به تناسب مبلغ وام، جامعه هدف و… قابل تغییر است. در وام‌های قرض‌الحسنه که از منابع مالی محدودی برخوردارند، لازم است نیازهای اساسی جامعه در اولویت اعطای این وام قرار گیرند؛ برای مثال بخش اشتغال، تولید، ازدواج و درمان در اولویت‌های دریافت این وام قرار دارند. کارمزد اعطای این وام‌ها در حداقل ممکن قرار داشته و بین ۲% الی ۴% متغیر است. در سایر وام‌ها دریافت کارمزد و سود بانکی از ۷% الی ۲۴% متفاوت است. یکی دیگر از شروط اعطای انواع وام، ارائه ضامن معتبر به صورت کارمند رسمی یا کسبه معتبر از سوی متقاضی وام است. کارمند رسمی می‌بایست گواهی کسر از حقوق خود را نزد بانک به ودیعه بگذارد تا در صورت تمرّد صاحب وام از بازپرداخت اقساط وام، بانک بتواند منافع خود را از حقوق ضامن کسر نماید. در برخی وام‌ها لازم است متقاضی وام، اقدام به افتتاح حساب سپرده‌ای نزد بانک بنماید. این افتتاح حساب به منزله وثیقه‌ای نزد بانک خواهد بود. در صورتی که صاحب وام نتوانست بازپرداخت خود را به هر دلیل ممکن انجام دهد، بانک اجازه دخل و تصرف در این سپرده را خواهد داشت. بخش دیگری از شروط مربوط به اعطای انواع وام، بخش بازپرداخت آن است؛ در قرارداد برخی وام‌ها، نحوه بازپرداخت وام را به صورت یکجا تنظیم می‌نمایند و برخی دیگر به صورت اقساط تنظیم می‌شوند. موعد بازپرداخت وام چه به صورت یکجا و چه به صورت اقساطی، با توجه به مورد مصرف و مبلغ وام اعطایی تعیین می‌گردد. در بازپرداخت اقساطی وام، مبلغ کارمزد و سود دریافتی از سوی بانک، بر روی اقساط ماهانه بسته می‌شود.
نقش وام‌چی در تعاملات انواع وام بانکی
با توجه به نیاز روز جامعه نسبت به انواع وام؛ لزوم آشنایی صاحبان امتیاز وام و متقاضیان و نیازمندان واقعی وام به شدت احساس می‌شود. بدین منظور تیم وام‌چی، اقدام به طراحی فضایی جهت این آشنایی نموده است. متقاضیان و صاحبان امتیاز وام می‌توانند ضمن آگاهی از انواع وام، آگهی مورد نیاز خود را یافته و نسبت به عرضه یا تقاضای وام مورد نظر خود اقدام نمایند.
